Nagroda Animus Fortis „Mężny Duch” ustanowiona została przez Dyrektora Wojskowego Instytutu Medycznego – Państwowego Instytutu Badawczego gen. broni prof. dr. hab. n. med. Grzegorza Gieleraka w Warszawie. Ma na celu uhonorowanie osób i instytucji mających szczególny wpływ na pozytywne zmiany oraz kształtowanie wizerunku służb ratowniczych. Nawiązuje do najlepszych tradycji służb medycznych dlatego nagrodą główną jest statuetka będąca miniaturą projektu „Pomnika Sanitariusza”.
Nagroda Animus Fortis „Mężny Duch” w postaci statuetki przyznawana jest w dwóch kategoriach:
Za „osobiste męstwo” dla osoby, która w roku poprzedzającym przyznanie nagrody wyróżniła się w znaczący sposób w akcji ratowniczej. Laureatem nagrody może zostać osoba pełniąca służbę bądź zatrudniona w instytucji realizującej zadania ratownicze (np. w wojsku, policji, straży pożarnej, służbie zdrowia, WOPR, TOPR, GOPR).
szer. Michał Tomczak
Żołnierz pełniący zawodową służbę w 16 Orzyskim Pułku Saperów jako kierowca-ratownik Grupy Zabezpieczenia Medycznego. Na co dzień ratownik MOPR oraz czynny członek Ochotniczej Straży Pożarnej w Mikołajkach. Bardzo skromny, życzliwy, nikomu nie odmawia pomocy nawet własnym kosztem, ale zarazem ambitny; nieustraszony, ciągle wyraża chęć zdobywania nowej wiedzy i doświadczeń.
Szer. Michał Tomczak nie dbając o własne życie, kierował się tylko priorytetem jakim było uratowanie innego człowieka i nie odstąpił od dalszego przeszukiwania pomieszczeń. zupełnie nieprzytomnego człowieka wyciągnął na schody prowadzące w dół. W tym momencie ze względu na brak tlenu i przytrucie dymem sam opadł zupełnie z sił i pozostał mu jedynie krzyk, którym to poinformował służby oczekujące na zewnątrz, że odnalazł człowieka oraz o jego lokalizacji. Ratownik medyczny, który przybył na miejsce pomógł mu w zniesieniu poszkodowanego do karetki pogotowia, a p. Michał sam w tym momencie wymagał pomocy medycznej ponieważ był mocno przytruty dymem.
Wymagająca odwagi i niezłomnego charakteru natychmiastowa, bezinteresowna reakcja w tak krytycznej sytuacji pokazała prawdziwą duszę strażaka-ratownika, który ryzykując własne życie niósł pomoc drugiemu człowiekowi.
Dla przedstawiciela instytucji, która znacząco wpłynęła na pozytywne zmiany pozwalające skuteczniej ratować ludzkie życie.
Wojskowy Szpital Polowy we Wrocławiu
Statuetkę Animus Fortis 2023 otrzymał za wsparcie w zakresie międzynarodowej pomocy medycznej i humanitarnej po serii trzęsień ziemi na terytorium Turcji w lutym 2023 roku o rzadko spotykanej sile przekraczającej 7 stopni w skali Richtera, które spowodowały niewyobrażalne zniszczenia. Już w pierwszej dobie WZZ Turcja stworzył Modułową Mobilną Placówkę Medyczną poziomu 1 i od pierwszych godzin funkcjonowania w sposób nieprzerwany, w dzień i w nocy przez kolejne 14 dni udzielał pomocy medycznej wszystkim poszkodowanym, którzy dotarli do Polskiej placówki.
W czasie swojej działalności WZZ Turcja udzieliło pomocy medycznej ponad 700 mieszkańcom okolicy, którzy bez pomocy polskich wojskowych medyków oprócz utraty domów oraz dobytku mogliby ponieść jeszcze większą cenę – utraty życia lub zdrowia, bo „polowa medycyna to zmierzanie i wykonywanie zadań tam skąd inni chcieliby jak najszybciej uciec…”
Kapituła nagrody przyznała dwa Wyróżnienia Honorowe:
W kategorii indywidualnej (Mężny Duch) Dyplom Honorowy otrzymał:
mł. chor. SOP Piotr Osiński.
Podczas spędzania urlopu wypoczynkowego wraz z rodziną w Turcji w 2023 roku, mł. chor. SOP Piotr Osiński dokonał bohaterskiego czynu, ratując życie 4 letniej dziewczynki.
W kategorii instytucjonalnej (Mężny Duch) dyplom honorowy trafił do:
Zespołu rekonstrukcyjno-replantacyjnego Kliniki Chirurgii Urazowej i Ortopedii 5 Wojskowego Szpitala Klinicznego SPZOZ w Krakowie.
W Klinice Chirurgii Urazowej i Ortopedii, kierowanej przez płk. dr n. med. Sebastiana Nowaka, funkcjonuje nieetatowy zespół rekonstrukcyjno-replantacyjny, którego koordynatorem i kierownikiem jest lek. Paweł Maleta, w skład zespołu wchodzą dr n. med. Andrzej Pawelec, dr n. med. Jakub Marchewka, lek. Mateusz Kaczmarczyk, lek. Stanisław Burkot, kpt. lek. Łukasz Wawrzyniak. Zespół specjalistów Kliniki pełni dyżury replantacyjne 4 razy w miesiącu.
Pomnik będący inspiracją wręczanej statuetki, upamiętniający medyków poległych w walkach o odzyskanie niepodległości, miał stanąć przed II wojną światową w Warszawie. Jego pomysłodawcami byli gen. bryg. dr n. med. Stefan Hubicki, komendant Oficerskiej Szkoły Sanitarnej funkcjonującej na terenie Zamku Ujazdowskiego w Warszawie oraz gen. bryg. dr n. med. Stanisław Roupert, szef Departamentu Służby Zdrowia Ministerstwa Spraw Wojskowych. Projekt monumentu zamówiono u jednego z najwybitniejszych ówczesnych rzeźbiarzy Edwarda Wittiga, profesora krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Jego dziełem jest m.in. warszawski pomnik Lotnika. Rzeźbiarz zaprojektował monument przedstawiający sanitariusza w mundurze wojskowym podtrzymującym za ramiona rannego żołnierza. Środki na budowę pomnika zbierano w całej Polsce w ramach dobrowolnych składek medyków cywilnych i wojskowych. Powstał gipsowy model obelisku, a w 1937 roku rozpoczęto prace nad jego odlewem z brązu. Niestety prace nad monumentem przerwała II wojna światowa i pomnik nie powstał.
Dodatkowo Kapituła Nagrody może przyznać dyplom honorowy za wyróżniający się wniosek zarówno w kategorii indywidualnej jak i instytucjonalnej.
Laureatów do nagrody nominuje Kapituła złożona z 13 członków. W jej skład wchodzą m.in.: przedstawiciele: Ministra Obrony Narodowej, Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministra Zdrowia, Stowarzyszenia „Szpital Ujazdowski”.