Czy zamawiając tomograf komputerowy, kolumnę chirurgiczną lub aparat USG, trzeba sprawdzić, czy jego producent używa ekologicznej folii do pakowania? Albo czy sprzęt może być dostarczony elektrycznym autem dostawczym? W nowej rzeczywistości unijnych funduszy to wcale nie są żarty. Wraz z Krajowym Planem Odbudowy i innymi źródłami finansowania z UE, do polskich szpitali wkroczyła zasada DNSH – „Do No Significant Harm”, czyli „nie czyń poważnej szkody” środowisku.
Tyle że bez jasnych zasad, łatwo popełnić kosztowne błędy. Dlatego Izba POLMED – zrzeszająca producentów i dystrybutorów wyrobów medycznych – przygotowała praktyczny poradnik dla podmiotów leczniczych, który pokazuje, jak odpowiedzialnie i zgodnie z prawem prowadzić zrównoważone zakupy sprzętu medycznego.
Zasada DNSH to filar zrównoważonego rozwoju w Unii Europejskiej. Wszystkie inwestycje finansowane z UE muszą nie szkodzić środowisku w żadnym z sześciu kluczowych obszarów: od łagodzenia zmian klimatu, przez ochronę zasobów wodnych, po gospodarkę cyrkularną. W teorii – szczytne cele. W praktyce – prawny i logistyczny labirynt, który dla wielu szpitali może oznaczać kłopoty przy pozyskiwaniu funduszy.
„Zasada DNSH jest bardzo ważna, ale w przypadku ochrony zdrowia wymaga szczególnej ostrożności i wiedzy. Nie chodzi o to, by kupować najtańszy „zielony” sprzęt, tylko by sensownie połączyć wymogi środowiskowe z bezpieczeństwem pacjentów i jakością leczenia” – tłumaczy Arkadiusz Grądkowski, prezes Izby POLMED.
Poradnik Izby POLMED, wydany pod patronatem Konfederacji Lewiatan, to publikacja, która kompleksowo pokazuje, jak w praktyce stosować kryteria ESG i DNSH w zamówieniach publicznych na wyroby medyczne. Zawiera:
✔️ przykłady dobrze skonstruowanych kryteriów środowiskowych (np. długość życia produktu, możliwość naprawy, dostępność części zamiennych),
✔️ ostrzeżenia przed typowymi błędami (np. wymaganie etykiet Eco-label, które… nie dotyczą wyrobów medycznych),
✔️ analizę prawnych uwarunkowań wynikających z KPO, taksonomii unijnej i przyszłych obowiązków raportowania ESG (CSRD).
„W ostatnich miesiącach mieliśmy do czynienia z przetargami, w których szpitale żądały np. transportu urządzeń wyłącznie samochodami elektrycznymi. W przypadku wielkogabarytowego sprzętu to fikcja. Takie kryteria nie tylko wykluczają realnych dostawców, ale też narażają placówki na unieważnienie przetargu” – podkreśla Grądkowski.
Ważne jest, by nie mylić „zielonych” zakupów z tzw. greenwashingiem – czyli udawaniem troski o środowisko bez rzeczywistego wpływu. Poradnik Izby POLMED stawia na konkret: certyfikaty zgodne z międzynarodowymi normami, zasady oparte na danych i dowodach, podejście systemowe.
W jednym z przykładów pozytywnych kryteriów, wykonawca musi zapewnić szkolenie personelu szpitala z ekologicznego korzystania ze sprzętu – co realnie wpływa na zmniejszenie zużycia energii, wody i generowanie odpadów.
„Zrównoważony przetarg to nie przetarg z „ekologicznie brzmiącymi” hasłami, tylko przetarg mądrze skonstruowany, zgodny z prawem, realistyczny i nastawiony na efekt” – dodaje autor poradnika, adwokat Oskar Luty, ekspert ds. zamówień publicznych.
W 2025 roku kolejne obowiązki związane z raportowaniem ESG obejmą duże placówki medyczne. W praktyce – bez dobrej dokumentacji i jasnych procedur spełnienia zasady DNSH, wiele szpitali może mieć problem z dostępem do finansowania. Tym bardziej warto sięgnąć po narzędzie, które upraszcza to, co do tej pory było niejasne.
👉 Pełna wersja poradnika dostępna jest na stronie Izby POLMED: https://polmed.org.pl/pobierz-poradnik-zrownowazone-przetargi-na-wyroby-medyczne-i-ivd/
