Zespół specjalistów z uczelni zrzeszonych w Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych (KRAUM) opracował rekomendacje mające wspierać planowanie procesu kształcenia na kierunkach medycznych. Dokument stanowi wskazówki odpowiadające na pytania dotyczące prowadzenia efektywnego kształcenia w zawodach medycznych w sposób nowoczesny i w pełni pokrywający potrzeby zdrowotne społeczeństwa. Rekomendacje KRAUM starają się wskazywać, jak przygotować przyszłych pracowników ochrony zdrowia do pracy w nieprzewidywalnym i nieustannie zmieniającym się otoczeniu. Stanowią też przyczynek do trwającej dyskusji o powszechnym otwieraniu kierunków lekarskich przez uczelnie niemedyczne.
„Rekomendacje przygotowało 16 uczelni zrzeszony w KRAUM, które mają liczące kilkadziesiąt lat doświadczenie w nauczaniu w zawodach medycznych. To zbiór dobrych praktyk w obszarze jakości kształcenia, odpowiadających na wyzwania nie tylko dynamicznie rozwijającej się wiedzy medycznej czy otoczenia społeczno-gospodarczego, ale także oczekiwań studentów” – podkreślił prof. Marcin Gruchała, przewodniczący KRAUM, rektor Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. – „W naszych zaleceniach mówimy też o środowisku, w jakim studenci powinni być kształceni, w jakim mają możliwość poznania aktualnych metod diagnostycznych i nowoczesnych metod leczenia. Uważamy, że najbardziej naturalnym środowiskiem nauczania są uczelnie akademickie i szpitale kliniczne, które są liderami we wdrażaniu nowych technologii i innowacyjnego podejścia do leczenia, jak również prowadzą wartościowe badania naukowe”.
Rekomendacje koncentrują się na trzech obszarach: gwarantowania zdobycia w procesie kształcenia właściwych kompetencji zawodowych, metodyki kształcenia i środowiska nauczania. Jak podkreślają twórcy dokumentu, rolą centralną pracowników ochrony zdrowia jest bycie ekspertem w zakresie swojego zawodu, co oznacza nabycie kluczowych kompetencji w tym wiedzy, umiejętności technicznych, poznawczych i społecznych oraz prezentowanych postaw niezbędnych do pracy w ramach funkcjonującego systemu w sposób zapewniający bezpieczeństwo pacjentów.
„Rekomendacje traktuję jako bardzo ważny głos w dyskusji na temat tego jak edukować. Są zbieżne z dokumentem zawierającym nowe standardy kształcenia w zawodach medycznych, który powstał wspólnie ze środowiskiem akademickim. Nikt nie ma wątpliwości, że ważny jest paradygmat ilościowy, bo od niego zależy dostęp do opieki medycznej. Stąd też znaczący wzrost limitów przyjęć studentów na kierunki lekarskie” – mówił wiceminister zdrowia Piotr Bromber. – „Rekomendacje to spojrzenie z perspektywy jakości. Ilość i jakość można pogodzić”.
Zdaniem KRAUM, każdy absolwent kierunków medycznych winien wykazywać się kompetencjami w zakresie: komunikacji z pacjentami, ich rodzinami oraz współpracownikami, zarządzania i pracy w interdyscyplinarnym zespole złożonym z przedstawicieli wielu zawodów i specjalności, a także wykorzystywania nowoczesnych technologii oraz krytycznej oceny wykorzystania wyników i prowadzenia badań naukowych.
„Proponowaną przez nas nowością jest uwzględnienie w procesie kształcenia nie tylko opinii wystawianych przez nauczyciela akademickiego, ale również ocena studenta przez pacjentów, w warunkach symulowanych i klinicznych, z użyciem wystandaryzowanych narzędzi oceny” – dodawała prof. Agnieszka Zimmermann, koordynatorka zespołu opracowującego rekomendacje, prorektor ds. jakości kształcenia GUMed.
W kształceniu medycznym niezwykle ważne jest zdobywanie umiejętności klinicznych na odpowiednim poziomie. Studenci odbywają zajęcia praktyczne w szpitalach klinicznych, o wysokim poziomie referencyjności, dla których podmiotem tworzącym jest uczelnia wyższa. Ma zatem realny wpływ na ich funkcjonowanie i może oddziaływać na jakość oferty dydaktycznej realizowanej w szpitalu.
Jak zaznaczyła prof. Zimmermann, zagwarantowanie wysokiego profesjonalizmu kadry akademickiej i inwestowanie w rozwój jej kompetencji dydaktycznych, a także dostęp do nowoczesnych metod i technik kształcenia, jak również dbałość o rozwój badań w obszarze dydaktyki medycznej i upowszechnianie edukacji opartej na faktach (evidence-based education) wymaga realnego zwiększenia nakładów finansowych na rozwój kadry dydaktycznej.
Rekomendacje powstały z uwzględnieniem opinii wszystkich przedstawicieli środowiska akademickiego, także grona studentów.
„W imieniu studentów dziękuję Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych za włączenie nas w te rozmowy jako pełnoprawnego członka w tak ważnej dyskusji” – mówił Paweł Czudaj z Komisji Wyższego Szkolnictwa Medycznego. – „Rzeczywistość wokół nas zmienia się dynamicznie i niejednokrotnie koledzy i koleżanki z młodszych lat mają zupełnie inne oczekiwania dotyczące kształcenia na kierunkach medycznych niż my mieliśmy. Także same studia nas zmieniają i uczą przede wszystkim wielkiej pokory”.
Podczas konferencji zaakcentowano także misyjność zawodów medycznych i wynikającej z niej szczególnych predyspozycji absolwentów tych kierunków. Stają się bowiem przedstawicielami zawodów zaufania publicznego, co sprawia, że powinni charakteryzować się nie tylko odpowiednim poziomem przygotowania merytorycznego, ale także respektowaniem norm etycznych, empatią, zdolnością do zachowania w tajemnicy informacji o pacjencie i wysokim poziomem kultury osobistej. Priorytetem wykonywania zawodu medycznego jest dobro pacjenta, dlatego ważne jest, by kandydaci na studia byli świadomi wagi powołania do jego wykonywania.
prof. Zbigniew Gaciong, rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego:
– Dlaczego rekomendacje KRAUM są ważne? Kształcenie na kierunku lekarskim podlega pewnym procedurom i ocenie przez odpowiednie komisje. Tymi rekomendacjami chcemy pomóc tym, którzy prowadzą kształcenie na kierunkach lekarskich, jakie kryteria powinny być spełnione, aby taki kierunek gwarantował odpowiednią jakość kształcenia. Rekomendacje mogą być pomocne ponieważ proponują pewne formy kształcenia nie tylko opierając się na ustawowych treściach i wymaganiach.
– Rekomendacje wprowadzają kilka elementów, które do tej pory nie funkcjonowały w nauczaniu. Na przykład ocenę studenta przez pacjenta, a także zajęcia interprofesjonalne. To grupy ćwiczeniowe, czy seminaryjne, w których są studenci różnych kierunków: lekarski, pielęgniarski, położnictwo, fizjoterapia, ratownictwo. To wydaje mi się bardzo, bardzo istotne, gdyż już podczas studiów w szkole medycznej lekarz powinien się dowiedzieć, że będzie współpracował z pielęgniarką i musi się pracy zespołowej nauczyć. Natomiast ocena przez pacjenta to jest rzecz podstawowa w zawodzie lekarza. Jesteśmy nieustannie oceniani przez pacjentów i musimy wiedzieć jak się zachowywać, aby uzyskać najwyższą ocenę.
