Światowy Dzień Wzroku, obchodzony w drugi czwartek października, w tym roku odbywa się pod hasłem #LoveYourEyes i skupia się na dwóch istotnych obszarach: ochronie zdrowia oczu w pracy oraz profilaktyce wzroku u dzieci. Takie połączenie pokazuje, że troska o oczy to wyzwanie międzypokoleniowe, które dotyczy każdego z nas.
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ponad 2,2 miliarda ludzi na świecie ma problemy ze wzrokiem lub zaburzenia widzenia, z czego aż 1 miliard przypadków można było uniknąć dzięki odpowiedniej profilaktyce i leczeniu. Dorośli coraz częściej cierpią na objawy cyfrowego zmęczenia wzroku, a nieskorygowana wada refrakcji jest główną przyczyną upośledzenia tego narządu u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Jedną z najczęściej występujących wad wzroku u dzieci i młodych dorosłych jest krótkowzroczność. Szacuje się, że do 2050 roku dotknie nawet połowy ludzi na całym świecie.
„Zarówno dzieci, jak i dorośli są dziś narażeni na długotrwałe obciążenia wzroku. U najmłodszych zbyt długi czas spędzany przed ekranem i mało czasu spędzanego na zewnątrz prowadzą do rozwoju wad wzroku, u dorosłych do przewlekłego zmęczenia oczu, a u obu tych grup, do pogarszania się jakości życia” – mówi Sylwia Kijewska, optometrystka.
Coraz więcej osób pracuje przy komputerze nawet przez 8 lub 10 godzin dziennie, a do tego korzysta z telefonu w czasie wolnym. To oznacza, że nasze oczy przez większość dnia są skupione na patrzeniu na bliskie odległości. Konsekwencją może być rozwój tzw. cyfrowego zmęczenia wzroku (digital eye strain, DES). Jego objawy to suchość i podrażnienie oczu, pogorszenie ostrości widzenia, bóle głowy, a także trudności z koncentracją. Szacuje się, że ponad połowa pracowników biurowych regularnie doświadcza tych dolegliwości.
Aby ograniczyć skutki pracy przed ekranem, warto pamiętać o kilku zasadach:
• 20-20-20: co 20 minut patrzymy przez 20 sekund na obiekt oddalony o 20 stóp (ok. 6 metrów). Pozwala to rozluźnić mięśnie odpowiedzialne za akomodację i odciążyć oczy ;
• mruganie i nawilżanie oczu: naturalna częstotliwość mrugania spada nawet trzykrotnie podczas pracy przy komputerze , co prowadzi do przesuszenia spojówki i rogówki. Świadome częstsze mruganie i stosowanie kropli nawilżających poprawiają komfort widzenia;
• ergonomia stanowiska pracy: monitor ustawiony na wysokości oczu, odpowiednia odległość (50–70 cm), oświetlenie nie powodujące odblasków i refleksów na ekranie;
• rytm dobowy: długotrwałe korzystanie z ekranów w godzinach wieczornych może zaburzać jakość i ilość snu. Warto zatem ograniczać korzystanie z urządzeń tuż przed snem.
„Odpowiednie ustawienie stanowiska pracy, regularne przerwy i świadome nawyki mogą w ogromnym stopniu zmniejszyć negatywne dolegliwości oczu. To inwestycja nie tylko w zdrowie, ale też w produktywność i dobre samopoczucie. Warto również zadbać o regularne wizyty kontrolne u specjalistów oraz o odpowiedni dobór okularów, jeśli badanie wykaże wadę wzroku” – podkreśla Sylwia Kijewska.
Firmy mogą wspierać zdrowie wzroku pracowników poprzez:
• wprowadzanie regularnych przerw od pracy przy monitorze,
• finansowanie badań wzroku,
• dostosowanie oświetlenia w biurach,
• organizację szkoleń z zakresu ergonomii pracy przy komputerze.
Takie działania przynoszą obopólne korzyści: pracownicy odczuwają mniejszy dyskomfort, a pracodawcy zyskują bardziej zaangażowany i bardziej wydajny zespół.
Drugi ważny temat przewodni tegorocznego Światowego Dnia Wzroku, to zdrowie oczu najmłodszych. Prawidłowe funkcjonowanie wzroku ma kluczowe znaczenie dla ich nauki, rozwoju i przyszłości. Badania pokazują, że dzieci z niekorygowanymi wadami wzroku osiągają gorsze wyniki w szkole i są mniej aktywne społecznie. Największym zagrożeniem jest krótkowzroczność, której rozpowszechnienie rośnie w tempie alarmującym, szczególnie w Azji, ale także w Europie. Połowa (50%) polskich dzieci w wieku od 3 do 15 lat ma zdiagnozowaną wadę̨ wzroku, z czego aż 58% stanowi właśnie krótkowzroczność. Jest to o tyle groźne, że niekontrolowany rozwój krótkowzroczności może prowadzić w przyszłości do pojawienia się chorób oczu, takich jak zwyrodnienie plamki, odwarstwienie siatkówki czy jaskra, które w sposób nieodwracalny mogą uszkodzić widzenie.
Najważniejsze zasady dbania o dziecięcy wzrok
• Regularne badania oczu – w pierwszym roku życia dziecka, następnie przed pójściem do przedszkola i szkoły, a później raz w roku, chyba, że specjalista zaleci częściej.
• W przypadku wystąpienia wady: okulary z odpowiednią korekcją – prawidłowo dobrane szkła korekcyjne zapewniają wyraźne widzenie, wspierają prawidłowy rozwój wzroku i zapobiegają pogłębianiu się wady. W przypadku krótkowzroczności warto porozmawiać ze specjalistą na temat metod spowalniania progresji wady.
• Ograniczanie czasu ekranowego – WHO zaleca, aby dzieci do 5. roku życia spędzały jak najmniej czasu przed ekranami i powinno to być mniej niż 1 godzina dziennie, a starsze dzieci korzystały z nich w sposób kontrolowany i ograniczony .
• Ochrona przeciwsłoneczna – oczy dzieci są bardziej narażone na uszkodzenia oczu spowodowane promieniowaniem UV, dlatego ważne są odpowiednio dobrane okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV.
Światowy Dzień Wzroku to dobry moment, aby pochylić się nad zdrowiem naszych oczu, które wymagają troski niezależnie od wieku. Dorośli spędzają ogromną część dnia w pracy przed ekranem, dzieci z kolei coraz częściej od najmłodszych lat korzystają z urządzeń cyfrowych. W obu przypadkach konsekwencje mogą być poważne, od pogłębiania się wad wzroku po choroby oczu w przyszłości.
