Okres jesienno-zimowy to czas wahania temperatur, zmian ciśnienia i mniejszej ilości słońca, które mogą mieć duży wpływ na samopoczucie i odporność organizmu. Tym samym to również moment, w którym wzrasta ryzyko zakażeń wirusowych – zarówno poprzez nasiloną ich transmisję między osobami, jak i w wyniku aktywacji utajonych dotąd wirusów w organizmie. Czy można temu zaradzić? Z okazji Ogólnopolskiego Dnia Szczepień, obchodzonego 7 grudnia, wskazujemy na najczęściej występujące choroby zakaźne oraz metody ich profilaktyki w postaci szczepień ochronnych.
Na obniżenie odporności może wpływać wiele czynników. Jedną z najczęstszych przyczyn wtórnych niedoborów odporności jest przejście zakażenia bakteryjnego lub wirusowego. Każdy stan zapalny w organizmie znacząco obniża zdolności obronne układu odpornościowego, co może nieść za sobą poważne konsekwencje i prowadzić do kolejnych infekcji.
Czynnikiem, mającym istotny wpływ na obniżenie odporności, jest również wiek. Z biegiem lat organizm staje się coraz słabszy i gorzej znosi zakażenia, co sprawia, że osoby po 50. roku życia są szczególnie narażone na ciężki przebieg wielu chorób i ich powikłania. Tymczasem według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w Polsce odsetek osób mających co najmniej 50 lat wynosi 37% i systematycznie wzrasta.
Od września do marca obserwuje się zwiększenie liczby zachorowań wywoływanych przez wirusy układu oddechowego. W tym okresie występują wzmożone fale zachorowań na grypę, COVID-19 oraz zakażeń spowodowanych wirusem RSV, które to określa się mianem tridemii.
Grypa to ostra choroba zakaźna wywoływana przez wirusa grypy, objawiająca się wysoką gorączką (ponad 38oC), bólem mięśni i stawów, bólem głowy oraz ogólnym osłabieniem. Grypę leczy się objawowo poprzez obniżanie gorączki, stosowanie leków przeciwbólowych, przyjmowanie dużej ilości płynów i odpoczynek.
COVID-19 to choroba zakaźna układu oddechowego wywołana przez wirus SARS-CoV-2, której objawy są zbliżone do objawów grypy.
Z kolei RSV, czyli syncytialny wirus oddechowy, to powszechnie występujący, wysoce zaraźliwy wirus atakujący układ oddechowy – nos, gardło i oskrzela6. RSV można łatwo pomylić z wcześniej wymienioną grypą ze względu na podobieństwo objawów. W niektórych przypadkach zakażenie wirusem może doprowadzić do zapalenia płuc, zaostrzenia chorób podstawowych (np. astmy lub chorób serca), hospitalizacji a nawet zgonu.
Nie można zapominać też o innych chorobach, do których zalicza się m.in. półpasiec. Jest to ostra choroba zakaźna wywołana przez ten sam wirus, który przy pierwszym zakażeniu powoduje ospę wietrzną. W praktyce oznacza to, że zachorować na półpasiec mogą wszystkie osoby, u których w przeszłości wystąpiła ospa wietrzna. Półpasiec najczęściej objawia się pęcherzykowatą, bolesną wysypką zlokalizowaną po jednej stronie ciała, zwykle wzdłuż pasa (stąd nazwa „pół-pasiec”). Oprócz objawów skórnych, półpasiec powoduje też ogólne zmęczenie, osłabienie oraz występowanie gorączki. Najczęstszym powikłaniem półpaśca jest neuralgia popółpaścowa, czyli przewlekły ból w miejscu wystąpienia wysypki, który utrzymuje się pomimo jej ustąpienia. Ryzyko rozwoju neuralgii popółpaścowej wzrasta z wiekiem i u chorych powyżej 50. roku życia wynosi nawet 50%.
Sezon infekcyjny może doprowadzić do znacznego osłabienia odporności, dlatego warto szukać sposobów na wzmocnienie organizmu. Jak naturalnie stymulować odporność? Niezwykle ważnym czynnikiem jest odpowiednia dieta, która powinna być bogata w witaminy C, D3, kwasy Omega-3 i cynk. System immunologiczny wzmocni również regularna aktywność fizyczna, optymalne nawodnienie organizmu (1,5-2 litry wody) oraz odpowiednia higiena snu (7-9 godzin).
Warto też skonsultować z lekarzem możliwość profilaktyki w postaci szczepień, których pula w ostatnich latach znacząco się zwiększyła. Ministerstwo Zdrowia w grupie szczepień zalecanych dla osób dorosłych wymienia m.in.: szczepienie przeciw grypie, szczepienie przeciw COVID-19, szczepienie przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, a także szczepienie przeciw półpaścowi oraz szczepienie przeciw wirusowi RSV.
Szczepienie wskazane do profilaktyki półpaśca oraz neuralgii popółpaścowej przeznaczone jest dla osób w wieku 50 lat i starszych oraz osób w wieku 18 lat i starszych o zwiększonym ryzyku zachorowania na półpasiec. Szczepienie to jest zalecane przez Polski Program Szczepień Ochronnych.